دانشگاه خاستگاه و شاخصترین مرکز دانش و فنّاوری است. در تمامی کشورهای توسعهیافتۀ دنیا، دانشگاهها گرانیگاه دانش و فنّاوری شناخته می شوند. در ایران نیز چنین است. از این رو، اگر قرار بر این باشد که زبان فارسی به زبان علم تبدیل شود، نخست باید تولید دانش در تراز جهانی توسط پژوهشگران ایرانی صورت بگیرد و جامۀ زبانیِ فارسی بر تن کند. سپس، دانشجویان و جویندگان دانش جذب شوند و انتقال دانش به زبان فارسی صورت بگیرد که مراکز آزفا عهده دار این مسئولیت خطیر خواهند بود. یک نمونۀ مصداقی را عرض می کنم. «گوته» ادیب برجستۀ آلمانی است و در آلمان و ادبیات اروپا چهرۀ بسیار شناختهشدهای است. اکنون در آلمان «بنیاد گوته» وجود دارد و یکی از معتبرترین جوایز ادبی در آلمان، به جایزه ملی گوته اختصاص دارد. گوته، شیفتۀ تفکرات و نگرش های حافظ می شود و چنان تحت تأثیر اندیشه های او قرار می گیرد که مصمم می شود زبان و خط فارسی را بیاموزد. بعدها گوته حافظ را به جهانیان می شناساند. این یعنی تأثیر اندیشه در توسعه زبان فارسی و تبدیل آن به زبان مرجع علم.
موضوع جذب دانشجوی بینالملل از بحث اموزش زبان فارسی جداست و هریک تابع مقتضیات خاصّ خود است. دانشگاه بینالمللی امام رضا (ع) در زمینۀ جذب دانشجویان غیرایرانی با ملیّتهای متفاوت، عزم جدی دارد و با توجه به برخورداری از ظرفیتهای بالقوۀ موجود، گامهای مؤثری در این زمینه برداشته است و موفقیتهای چشمگیری در گذشته داشته است.
در بحث گسترش زبان فارسی، دانشگاه بین المللی امام رضا (ع) جزء پانزده دانشگاه پیشرو در آموزش زبان فارسی به دانشجویان غیرفارسی زبان در پنج سال گذشته بوده است. این مرکز فعالیتهای اولیۀ خود را در زمینۀ راه اندازی مرکز آموزش زبان فارسی از سال 1396 آغاز کرده و در سال 1398 موفق به دریافت مجوز رسمی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گردیده است. مرکز زبان فارسی دانشگاه شعاع عملکردی خود را بر اساس آیین نامۀ اجرایی مصوّب هیأت رئیسۀ دانشگاه بسط داده و در حال حاضر از ظرفیت های مطلوبی برای آموزش زبان فارسی به دانشجویان غیرایرانی و گسترش آن برخوردار است.
به گمان من، سازمان امور دانشجویان وزارت علوم باید در گام نخست، مدل یک دانشگاه بین المللی استاندارد را در ایران معرفی کند و به سایر دانشگاهها در راستای تبدیل شدن به دانشگاه بین المللی در تمامی ابعاد و به مفهوم واقعی، کمک کند. بسیاری از دانشگاه های ایران فاقد زیرساختها و ظرفیت های حداقلی یک دانشگاه بین المللی هستند. تا زمانی هم که دانشگاهها درک درستی از مفهوم بینالمللی شدن نداشته باشند، نمی توانند در زمینۀ جذب دانشجوی بین المللی موفق باشند. جذابیت تحصیل در ایران زمانی افزایش می یابد که یک دانشجوی بینالمللی از هر لحاظ در زمان تحصیل در ایران احساس امنیت و آسایش کند و از تحصیل در ایران لذت ببرد. اگر دانشگاهها بی آنکه شرایط حداقلی را مهیا کنند، اقدام به جذب دانشجوی بین المللی کنند، تلاشها نتیجه ای نخواهد داشت و مقصود حاصل نخواهد شد.
نمایشگاههای بینالمللی میتوانند در گسترش زبان فارسی مؤثر باشند. زبان فارسی به سبب برخوردار بودن از پشتوانۀ قویِ ادبی و زیباییهای آوایی و موسیقیایی، ظرفیت توسعۀ زیادی دارد. نمایشگاه، اگر به مکانی برای گفتگو، رایزنی، تعامل و همافزایی مبدل شود و نگاه تجاری و اقتصادی بر آن غالب نشود، می تواند فرصتهای مناسبی را برای این مهم فراهم آورد.
رخداد پسندیدهای است و اگر خوب برگزار شود، می تواند فرصت ایجاد کند. مهم، کیفیت برگزاری نمایشگاه است و اینکه تا چه اندازه بتوانیم نمایندگان دانشگاه ها و مراکز علمی کشورهای دیگر را برای حضور در آن مجاب کنیم. نمایشگاه تنها مکان بازدید شخصیت های سیاسی و فرهنگی کشورها نیست، بلکه باید مدیران و مجریان بنگاه ها و آژانس های اعزام دانشجو در کشورهای مختلف، در آن امکان حضور بیابند. از سوی دیگر، آمادگی کامل دانشگاه های کشور است که باید با ارتباط گیری های مؤثر و نمایش جذابیت های خاص خود، بتوانند تصویر مناسب و قابل اعتمادی را از خود در ذهن نمایندگان سایر کشورها بر جای بگذراند.
دانشگاه بین المللی امام رضا (ع) تلاش می کند در کنار سایر دانشگاههای کشور، در نمایشگاه جاذبه های تحصیل در ایران حضور برجسته و مؤثری داشته باشد و از ظرفیت ها و فرصت های موجود در آن، در تعامل و هم افزایی با سایر دانشگاه های کشور، بهرۀ حداکثری ببرد.
با توجه به بُعد مسافت مشهد تا تهران، اعزام شمار زیاد دانشجویان امکان پذیر نیست. در عین حال، تلاش خواهیم کرد از حضور دانشجویان بین المللی دانشگاه در نمایشگاه سهمی داشته باشیم.
با توجه به حضور بازدیدکنندگان غیرایرانی از نمایشگاه، نحوۀ آذین بندی و دکوراسیون و شکل طراحی و چیدمان غرفه ها اهمیت زیادی دارد. دیگر، مواد چندرسانه ای به زبان های مختلف ـ با محوریت انگلیسی و عربی ـ و استفاده از غرفه داران مسلط به زبان های انگلیسی و عربی است تا بتوانند ارتباط گیری مؤثری با بازدیدکنندگان داشته باشند. عرصۀ محصولات متنی، گرافیکی و بصری با هدف معرفی دانشگاه ها و جذابیت ها و امتیازهای خاص آنها نیز اهمیت دارد.