بسم الله الرحمن الرحیم
لطفا در ابتدا خودتان را معرفی نمایید
بنده اکبری فر عضو هیات علنی دانشگاه شهید باهنر کرمان و رییس دانشگاه هستم.
1- سوال اول : بین المللی شدن دانشگاه به چه معنی است؟
بین المللی شدن دانشگاه با ذات دانش و وظیفۀ دانشگاه پیوندی ناگسستنی دارد. ذات دانش، جدای از آنکه در کدام سرزمین و توسط چه انسانهایی، با چه نژادها و اعتقاداتی تولید شود، به دلیل آنکه در زندگی و در حیات فکری و روحی همۀ مردم جهان مؤثر واقع میشود، ماهیتی جهانی و بین المللی دارد. از سوی دیگر دانشگاه، همانگونه که از معنای این کلمۀ مقدس برمیآید، محل تولید، ترویج و به کارگیری دانش برای ارتقای سطح زندگی عموم مردم است. در دانشگاه است که استعدادهای جوانان به بار مینشیند و آنان با کنکاش در ابعاد مختلف فکری و عملی انسان و با ورود در قلمروهای متنوع دانش و مهارت، زمینههای تولید، اصلاح و تکامل دانش را فراهم میکنند. بنابراین دانش و دانشگاه به خودی خود بین المللی هست؛ لذا شاید بهتر باشد سؤال را به گونهای دیگر مطرح کنیم و از زاویهای دیگر مورد بررسی قرار دهیم. به نظر اینجانب سؤال درست آن است که بپرسیم چگونه میتوان حضور بین المللی دانشگاه را ارتقا بخشید؟
پاسخ این پرسش بسیار دشوار است. نیاز به کار گروهی و نشستهای تخصصی است تا بتوان این پرسش را از ابعاد لازم کاوید. با این حال پاسخ اجمالی را در چند مورد به قرار زیر دستهبندی میکنم:
الف: نیاز سنجی و تشخیص نیازهای مشترک فکری، علمی، صنعتی، هنری، اقتصادی، معیشتی همۀ انسانها و البته با تأکید بر نیازهای ملی و منطقهای
ب: اولویت بندی آموزش و پژوهش؛ یعنی مقدم داشتن نیازهای ضروری و اولویتدار بر نیازهای ثانوی و بلندمدت
ج:تقویت و تجهیز زمینههای انتقال دانش بومی به سایر ملتها و به اشتراک گذاشتن دانش ملی؛ این امر با انتشار کتابهای مرجع، مجلات علمی، برگزاری همایشها و ایجاد فضاهای بحث و تبادل نظر به صورت حضوری و مجازی دستیافتنی است.
2- نقش جذب در مرجعیت علمی چیست؟
اگر برای علم و دانش سه رکن اساسی در نظر بگیریم، وظیفۀ ما جذب بهترینها در هر سه حوزه خواهد بود. اگر دقت در جذب این سه حوزه صورت بگیرد، بقیۀ مسیر با سرعت و اطمینان طی خواهد شد. تبیین سه رکن دانش و توضیح نقش جذب در آن را میتوان به شکل زیر در نظر گرفت:
الف: رکن اول و اصیل: منابع دانش است. باید در انتخاب کتابها و تدوین منابع همیشه توجه خود را معطوف به مناسبترین، کاملترین، کاربردیترین و دقیقترین منابع کنیم. کتاب خوب بیش از هرچیز در روشنسازی مسیر دانش مؤثر است.
ب: رکن استاد و مدرس: استادی و معلمی مقامی والاست. معلمان کار انبیا را انجام میدهند. لذا در جذب استاد علاوه بر دانش و تخصص ویژه، لازم است ویژگیهای انسانی و اجتماعی او نیز مد نظر قرار بگیرد. حتی به نظر من قیافه، نوع لباس پوشیدن، حرکات چهره، لحن صدا و... را نیز باید مورد توجه قرار داد. دانشجو قبل از آنکه تحت تأثیر شخصیت علمی استاد قرار بگیرد، تحت تأثیر ویژگیهای ظاهری او واقع میشود.
ج: دانشجو سومین رکن اصلی در نظام دانش است. بخش عظیمی از شخصیت علمی و انسانی او در دستان استاد شکل میگیرد، اما به هر حال خود دانشجو نیز به شرایط و ویژگیهایی نیازمند است. باید تلاش کنیم در جذب دانشجو میزان استعداد، هوش، تیزفهمی، ادب، سختکوشی و پشتکار، قدردانی و تشنگی علمی او را در نظر بگیریم.
اگر در جذب این سه رکن دقت لازم مبذول شود، در واقع هدف دانشگاه محقق شده و دانشگاه به خودی خودی در مسیر بین المللی قرار خواهد گرفت.
3- سیاست و راهبردهای جذب دانشجویان بین المللی چه تاثیری در تحقق مرجعیت و بین المللی شدن دانشگاه دارد؟
هر دانشگاه از بدو تأسیس خود به بعد پیوسته بر نقاط ضعف و قوت خود احاطه پیدا میکند و نسبت به رفع نقایص و ضعفها و تقویت توانمندیهای خود اقدام میکند. در دانشگاه ما تا مدتها تصور بر این بود که وظیفۀ اصلی ما تربیت نیروی متخصص و دارای فضایل عالی انسانی برای رفع نیاز داخلی کشور است. از این رو فقط به پروش دانشجویانی که بتوانند جذب بازار کار شوند توجه میکردیم. البته منظور از بازار کار اعم از حوزههای فرهنگ؛ اقتصاد، صنعت، کشاورزی، معدن و... بود. به تدریج این نتیجه حاصل شد که اگر دانشگاه با نگاهی فراگیر به نقش خود بنگرد، قادر خواهد بود در کنار آموزش دانشجویان ایرانی، به تربیت نیروهای متخصص خارجی نیز بپردازد. قطعا این امر دانشگاه را باچالشی جدّی مواجه میکرد. در این چالش متوجه شدیم تا چد حد متاع دانایی ما طالب جهانی دارد و تا چه حد فقط به درد مصارف داخلی میخورد. این چالش ما را به سوی بازنگری دقیق در سرفصلهای رشتهها و دروس سوق داد.
بر این نکته اضافه کنم که رفتار مناسب علمی و فرهنگی با دانشجویان سبب میشود که آنها به دانشگاه محل تحصیل خود علاقهای خاص پیدا کنند و در هر جا که زمینه فراهم شود، از محاسن دانشگاه، استادان، برنامههای علمی، همکلاسیها و مردم سرزمینی که با آنها محشور بودهاند، سخن بگویند. اگر ما خاطراتی عالی در این زمینهها در ذهن دانشجویان خارجی بگذاریم و باعث شویم که دانشگاه ما را دوست بدارند، گام بزرگی در مسیر تحقق مرجعیت و جهانی شدن دانشگاه خود برداشتهایم.
4- آیا دانشگاه شما برنامه بلند مدت و راهبردهای معینی در بازاریابی جذب دانشجو دارد؟
مسلما بله. از یک با شرکتهای واسطه در ارتباط مستقیم هستیم. از سوی دیگر با نگارش بروشورها، تکمیل سایت دانشگاه، ایجاد انجمن دانشآموختگان غیر ایرانی دانشگاه خود را به آنها معرفی میکنیم. همچنین پس از حضور آنها در ایران در فرصتهای مقتضی برای آنها برنامههای فرهنگی مشترک، گردشگری علمی، گردشگری فرهنگی و گردشگری در طبیعت را تدارک میبینیم که بسیار مؤثر است.
5- برای افزایش جذابیت تحصیل در ایران چه باید کرد؟
تحصیل در ایران برای بسیاری از کشورها از جمله کشورهای منطقه، به دلایل مختلف جذابیت دارد. با این حال برای افزایش این جذابیت لازم است دانشگاهها زیرساختهای علمی از جمله کارگاهها، آزمایشگاهها و کتابخانههای خود را تقویت کنند. به توسعۀ زیرساختها و امکانات رفاهی و ورزشی و خوابگاهی خود بپردازند. در فرصتهای مختلف امکان تبادل فرهنگی و ارائۀ برنامههای فرهنگی کشورهای دیگر را به داوطلبان بدهیم. امکان بازدید از مراکز صنعتی، کشاورزی، معدنی، موزهها و مراکز فرهنگی را برای دانشجویان خارجی فراهم کنیم و حتی اگر امکان داشته باشد به آنها اجازه بدهیم در بخشهایی از صنعت و کشاورزی و ... به صورت عملی مشغول کار شوند و کارآموزی کنند.
6- برای نمایش و معرفی مزیت ها و جذابیت تحصیل در ایران چه باید کرد؟
الف: ایجاد انجمن دانشآموختگان غیر ایرانی دانشگاه و فراهم نمودن زمینۀ ارتباط دائمی آنها با هم در فضای مجازی و حقیقی
ب: برگزاری کارگاههای آموزشی و ورک شاپها
ج: استفاده از تجربه و نظر خود دانشجویان خارجی
د: برپایی نمایشگاههای هنری مشترک
هـ: فراهم نمودن امکان چاپ آثار، مقالات و کتابهای آنها
و: ایجاد تورهای گردشگری مختلف از جمله: دانشگاهگردی، گردش در شهر، گردش در استان، گردش در کشور
7- نظر شما در مورد نمایشگاه بین المللی جاذبه های تحصیل چیست؟
وظیفۀ اصلی نمایشگاه طبیعتا آن است که در یک زمان و مکان فشرده و کوتاه جالبترین مسایل مربوط به حوزۀ موضوعی خود را به معرض نمایش بگذارد و آنها را به همگان معرفی کند. با این نگاه، به خودی خود اهمیت این نمایشگاه مشخص میشود. به خصوص آنکه امکان تبادل تجربیات و آشنا شدن دانشگاهها را با فعالیتهای یکدیگر فراهم میسازد.
8- نقش این نمایشگاه در تحقق مرجعیت علمی و تبدیل زبان فارسی به زبان معیار در عرصه علم چگونه ارزیابی می کنید.
اگر دستاوردهای نمایشگاه استمرار پیدا کند و در برنامههای اجرایی دانشگاهها مؤثر واقع شود، میتوان از آن انتظار مثبت داشت، ولی اگر صرفا یک برنامۀ شعاری و غیر مستمر باشد، نباید به آن چندان دل بست. این نمایشگاه بهتر است دو بخش داشته باشد: 1- آنچه اکنون داریم 2- آنچه میخواهیم داشته باشیم. اگر بر بخش و برنامۀ دوم متمرکز شویم، به تحقق مرجعیت علمی و زبانی کشور کمک نمودهایم.
9- نقش دانشگاه شما در افزایش جذابیت نمایشگاه چیست و آیا شما برنامه ای به عنوان پیش رویداد به مناسبت نمایشگاه و با همکاری سازمان امور دانشجویان دارید؟
تلاش میکنیم پایاننامهها، رسالهها، مقالات نوشته شده با این دانشجویان را به نمایشگاه برسانیم.
مصاحبههایی از آنها را برای پخش آماده خواهیم ساخت.
محصولات هنری و فرهنگی مشترک را ارائه خواهیم نمود.
از خود دانشجویان خارجی برای ادارۀ بخشهایی از نمایشگاه استفاده خواهیم کرد
از دانشجویان خارجی نظرخواهی خواهیم کرد و نظرات مثبت و منفی آنها را دربارۀ تحصیل در ایران جویا خواهیم شد و ارائه خواهیم کرد.
10- پیشنهادات و ایده های شما برای افزایش تاثیر گذاری و دستآورد های نمایشگاه
علاوه بر فضای حقیقی که طبیعتا کوتاهمدت است، میتوان یک فضای مجازی نمایشگاهی و همیشگی در سایت وزرات علوم، تحقیقات و فنآوری و سایت هر دانشگاه ایجاد کرد و پیوسته مطالب آن را بهروز نمود.
در انتخاب پدیدههای نمایشگاهی باید دقت فراوان کرد.
از دانشجویان ایرانی و غیر ایرانی برای شناخت انتظارات و نیازهای آنان استفاده شود.
در حاشیۀ نمایشگاه جلسات پرسش و پاسخ و میزگرد برگزار شود
کلیپهای نمایشی مناسب هم از جاذبههای گردشگری، هم از ساختار و بخشهای مختلف هر دانشگاه و هم از کلاسها و موفقیتهای دانشجویان خارجی تهیه و ارائه شود.
کتابهایی کوچک در معرفی قابلیتهای فرهنگی، علمی و هنری ایران تهیه شود و در اختیار شرکتکنندگان قرار گیرد.